Yumurta Alerjisi
Yumurta, çocukların büyüme ve gelişimi için önemli bir protein, vitamin ve mineral kaynağıdır. Bununla birlikte yumurta; süt ile birlikte en yaygın gıda alerjilerinden biridir ve özellikle bebeklerde & çocuklarda sıklıkla görülür. Çocuklarda yumurta alerjisi prevalansı (görülme sıklığı diyebiliriz) %1.8 ile %2 arasında değişmektedir (Hen's Egg Allergy - PubMed)
Yumurta alerjisi, genellikle yumurtanın beyazında bulunan proteinlere karşı bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesi sonucu oluşur. Tam olarak bu nedenle eskiden yumurta beyazının 1 yaşından sonra tanıştırılması önerilirdi - çünkü alerji belirtilerini açığa çıkaran kısmın yumurta beyazındaki proteinler olduğu biliniyordu. Bu proteinler arasında ovalbumin (Gal d 2) ve ovomucoid (Gal d 1) en güçlü alerjenlerdir.
Kimlerde Yumurta Alerjisi Görülme Olasılığı Yüksek?
Ailede Alerji Öyküsü: Ailede astım, egzama ya da diğer gıda alerjileri öyküsü olan çocuklarda yumurta alerjisi görülmesi olasılığı artabilir.
Diğer Alerjik Hastalıklar: Atopik dermatit gibi alerjik bir hastalığa sahip olan çocuklar, yumurta alerjisine sahip olma noktasında biraz daha yüksek risk altındadır.
Besin Çeşitliliğinin Geç Başlaması: Yumurta gibi alerjenliği yüksek gıdaların geç tanıştırılmasının, artık alerji riskini arttırdığı biliniyor. (Egg Allergy in Children and Weaning Diet - PubMed)
Yumurta alerjisi, genellikle bağışıklık sistemi aracılığıyla lgE antikorlarının aşırı üretilmesiyle ilişkilidir. Bu durum;
- Ciltte kızarıklık ve kurdeşen,
- Mide bulantısı ve kusma,
- Dudak ve göz çevresinde şişlik,
- Kaşıntı ya da boğazda rahatsızlık hissi
- Nadir durumlarda anaflaksi (Bu ciddi ve hayatı tehdit eden bir reaksiyondur)
gibi ciddi reaksiyonlarla sonuçlanabilir. Bununla birlikte bazı çocuklarda alerji, bağışıklık sisteminin bir parçası olmayan farklı mekanizmalarla da gelişebilir. (Cafarelli 2022 - Egg Allergy in Children and Weaning Diet - PubMed)
Bu tür alerjik reaksiyonlar, erken dönemde tanınmazsa çocuklarda beslenme eksikliklerine yol açabilir.
Yumurta Alerjisinde Erken Tanı
Yumurta alerjisi genellikle yaşamın ilk yılında ortaya çıkar. Birçok çocuk maksimum 5-7 yaşına geldiğinde bu alerjiyi tolere etmeye başlar. Erken teşhisle ve doğru yönetimle bu süre çok daha geriye çekilebilir (Burada elbette çocuğun kendi bünyesi de önemlidir.). Ancak bazı durumlarda yumurta alerjisi daha kalıcı da olabilir. Tanı için kullanılan yöntemler arasında şunlar yer almaktadır:
- Cilt prik testi: Çocuğun cildine küçük miktarlarda yumurta proteini uygulanarak, cildin reaksiyon verip vermeyeceği gözlemlenir.
- Spesifik lgE ölçümleri: Kandaki yumurtaya özgü lgE antikorlarının seviyesi ölçülür.
- Alerjen yükleme testleri: Kontrollü bir ortamda, az miktarda yumurta tüketimi ile reaksiyon olup olmadığı gözlenir. Bu test, ciddi alerjik reaksiyon riski nedeniyle, yalnızca uzman hekim gözetiminde yapılmalıdır.
Yumurta Alerjisi Var - Bu Süreç Nasıl Yönetiliyor?
Bebeğimize ya da çocuğumuza "yumurta alerjili" tanısı kondu diyelim. Bu süreci uzmanlar genellikle nasıl yürütüyor? (Her bebek, her çocuk, her birey temelde biricik ve özel olduğundan; bireye özel yaklaşım gerekir. Birazdan okuyacaklarınız sadece genel bir bilgilendirmedir ve sadece uzman hekimin bireysel yönlendirmesi takip edilmelidir.)
- Yumurta Tüketimi Sınırlandırılabilir: Yumurta içeren yiyeceklerin dikkatli bir şekilde beslenme programından çıkarılması tavsiye edilir. Paketli gıdaların içerik etiketleri dikkatle incelenmelidir.
- Alternatif Protein Kaynakları Önerilir: Yumurta yerine et, balık, baklagiller gibi alternatif protein kaynakları alerji uzmanı tarafından önerilebilir.
- Isıl İşlem Uygulanması: Yumurta alerjisi tanısı konulan çocuklar için, diyetlerinden yumurtayı tamamen çıkarmak yerine (ya da ilerleyen süreçte yeniden beslenme programına dahil etmek üzere) kontrollü şekilde pişmiş veya fırınlanmış yumurta içeren yiyecekler verilmesi önerilmektedir. Bazı çalışmalar, pişmiş yumurta proteinlerinin alerjik reaksiyona neden olma riskinin daha düşük olduğunu göstermektedir. Ancak, bu yaklaşım, yalnızca doktor gözetiminde denenmelidir.
*Ek Bir Bilgi: Araştırmalar, fırınlanmış yumurtayı tolere eden çocukların alerjiyi daha hızlı aşma ihtimalinin yüksek olduğunu göstermektedir (Hen's Egg Allergy - PubMed). Ancak bu süreç mutlaka bir alerji uzmanını gözetiminde yapılmalıdır.
- Zamanla Tolerans Kazanılması: Çoğu çocuk 5-7 yaşına kadar yumurta alerjisini tolere edebilmeye başlar. Fakat bireysel duruma göre bir uzmanın da desteğiyle yumurta alerjisi çok daha erken aşılabilir. Bu süreç her çocuk için farklıdır ve düzenli takip & ailenin sabrını gerektirir.
