Bebekler İçin Demir Neden Bu Kadar Önemli?
Bebekler doğduklarında annelerinde plasenta yoluyla belirli miktarda demir alırlar. Vücutlarında demir deposu ile bu dünyaya gelirler. Fakat, bu demir depoları doğumdan itibaren yavaş yavaş tükenmeye başlar. Biz bebeğimizi anne sütü ve/veya formül mama ile besleriz, demir depolarını güçlü tutmaya çalışırız.
Ancak, yaklaşık 6. ay itibarı ile, yani ek gıdaya başladığımız dönemde anne sütü ve formül mamadan gelen demirler bebeğimiz için tek başlarına yeterli gelemeyebilir. Bu nedenle ek gıda süreci ile birlikte, yaklaşık 6. aydan itibaren hızla vücut demir depolarının ek besinlerle desteklenmesi gerekir.
Demir Ne İşe Yarar?
Demir, kan hücrelerinin oksijen taşımasını sağlayan hemoglobinin yapı taşıdır. Sinir sistemi ve beyin gelişimi için gereklidir. Bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olur.
Kısaca Birkaç Araştırmaya Bakalım
- Demir eksikliği yaşayan bebeklerin problem çözme ve odaklanma becerilerinde, bilişsel becerilerinde daha fazla zorlandığı bulunmuştur (The Role of Iron in Neurodevelopment: Fetal Iron Deficiency and the Developing Hippocampus - PMC).
- Demir eksikliği olan bebeklerde, dil gelişiminde küçük gecikmeler gözlemlenmiş; fakat zamanında desteklenmesi halinde bu gelişim sürecinin normal seyrine döndüğü belirtilmiştir (The Role of Iron in Brain Development: A Systematic Review - PMC).
-Anne sütüyle beslenen bebeklerde, demir eksikliğini önlemek için ek gıdalara geçişin zamanlamasının önemli olduğu vurgulanmıştır (Complementary Feeding and Iron Status: “The Unbearable Lightness of Being” Infants - PMC).
Anne Sütü, Formül Mama ve Demir Dengesi
Bebeklerin demir ihtiyacı beslenme şekillerine göre değişebilir.
Genellikle anne sütü doğal olarak daha düşük demir içerir. Ancak insan vücudunun anne sütündeki demiri daha rahat emer. Yani bebekler demir emilimini anne sütünden daha rahat sağlayabilir (%60-70 oranında).
Formül mamalar ise demirle zenginleştirilmiştir, ancak emilim oranı anne sütüne göre daha düşüktür (%5-12 oranında).
NOT: Yaklaşık 6. aydan itibaren bebekler anne sütü de alsalar, formül mama da alsalar; ilave demiri ek gıdalardan sağlamak gereklidir.
Ek Bir Bilgi: Anne sütüyle beslenen bebeklerin 6. aydan sonra ek demir kaynağına ihtiyaç duyduğu 2009 yılındaki eski sayılabilecek bir çalışmada ortaya çıkmıştır (Iron supplementation of breastfed infants from an early age - PubMed).
Demir ve Beyin Gelişimi Üzerine Bir Çalışma
Bebeklik ve erken çocukluk döneminde demir, beyin gelişimi için kritik bir mineral. McCann, Perapoch Amado ve Moore tarafından 2020 yılında yapılan sistematik bir inceleme; demirin nörogelişim üzerindeki etkilerini değerlendirmiştir. Çalışma, hamilelik ve bebeklik döneminde demir eksikliğinin bilişsel gelişim üzerinde olası etkilerini ele almıştır.
Araştırmada, demirin beyin hücrelerinin büyümesi, miyelinleşme (sinir hücrelerinin daha hızlı ve verimli çalışmasını sağlayan süreç) ve nörotransmitter sentezinde kilit bir rol oynadığı vurgulanmaktadır. Demir eksikliğinin, özellikle doğumdan sonraki ilk birkaç yılda bilişsel fonksiyonları ve motor becerileri olumsuz
