Emzirmenin İlk Günleri
Anne ve Bebeğin Adapte Süreci
Doğumdan hemen sonra başlayan emzirme süreci, hem annenin süt üretimini arttırabilir hem de bebekle güçlü bir bağ kurulmasına yardımcı olabilir. Özellikle doğumdan sonraki ilk saatlerde yapılan emzirme (Altın Saat), bebeğin kolostrum (İlk Süt) almasını sağlar. Kolostrum, bebeğimizin bağışıklık sistemini destekleyen ve onu enfeksiyonlardan koruyan mucizevi bir sıvıdır.
Altın Saat Nedir?
Doğumdan hemen sonra bebeğimiz çıplak şekilde göğsümüze yerleştirilir ve emzirme başlatılır. Bu, hem süt üretimini hem de anne-bebek bağını güçlendirebilir deniyor.
Altın Saat ve Sezaryen Doğum
Sezaryen doğum, altın saat deneyimini hemen yaşayamayan anneler için biraz farklı bir süreç olabilir. Ancak bu, emzirmeye geçişi veya anne-bebek arasındaki bağı olumsuz etkilemez. Sezaryen doğum sonrası da anne sütü üretimi başlar ve doğru adımlarla emzirme sürecine başarılı şekilde başlanabilir.
Sezaryen sırasında sizin (annenin) genel durumu iyileştikten hemen sonra, bebeğinizin göğsünüze yerleştirilmesini talep edebilirsiniz. Bu genellikle ilk 1-2 saat içinde gerçekleşir. Süreç uzarsa da endişelenmememiz gerektiği aklımızda olsun. Anneye ulaşamayan bebekler için, babanın bebeği ten tene temasla kucağında tutması da bağlanma ve sakinleşme için faydalı olabilir. Böylelikle anne de biraz daha rahatlayabilir.
İlk Günlerde Sıklık
Bebeğimizin sık sık, genellikle her 2-3 saatte bir emmesi süt üretimimizin artması için de önemlidir. Eğer emzirme mümkün değilse, bu sıklığı pompa desteği ile sağlayabiliriz.
Doğru Emzirme Pozisyonları
Emzirme sırasında doğru pozisyon hem bizim rahatımız hem de bebeğimizin yeterli miktarda süt alabilmesi için önemlidir. Yanlış pozisyonlar göğüs ucu yaralarına ve süt akışında sorunlara neden olabilir. İşte en yaygın emzirme pozisyonları ve nasıl uygulanacakları:
1. Beşik Pozisyonu (Cradle Hold):
Nasıl Yapılır? Bebeğimizi kolumuzun içine yatırarak başını dirseğimizin iç kısmına yerleştirelim. Diğer elimizle göğsümüzü destekleyerek bebeğimizin memeye doğru yerleşmesini sağlayalım.
Ne Zaman Kullanılır? Doğum sonrası hemen emzirme için uygundur.
2. Yan Yatış Pozisyonu (Side-Lying Hold):
Nasıl Yapılır? Biz ve bebeğimiz yan yatar pozisyonda birbirimize dönük şekilde uzanırız. Bebeğimizi bir elimizle desteklerken diğer elimizle göğsümüzü yönlendirebiliriz.
Ne Zaman Kullanılır? Sezaryen sonrası ağrı varsa, oturmak bizim için zorsa böyle durumlar için idealdir.
3. Çapraz Koltuk Pozisyonu (Cross-Cradle Hold):
Nasıl Yapılır? Bebeğimizi memeyi tuttuğumuz kolumuzun karşısındaki kolumuzla destekleyerek memeye doğru yönlendirelim. Örneğin, sol göğsümüzden emziriyorsak, sağ kolumuzla bebeğimizi tutabiliriz.
Ne Zaman Kullanılır? Prematüre ya da memeye yerleşme problemi yaşayan bebekler için idealdir.
4. Futbol Topu Pozisyonu (Football Hold):
Nasıl Yapılır? Bebeğimizi kolumuzun altına, vücudu yana dönük olacak şekilde yerleştirelim. Başını elimizle destekleyerek memeye yönlendirelim.
Ne Zaman Kullanılır? Sezaryen doğum sonrası eğer yaralarımız üzerinde baskı hissediyorsak, özellikle bu dönemde kullanmak için uygun olabilir.
5. Dik Oturma Pozisyonu (Koala Hold):
Nasıl Yapılır? Bebeğimizin dik şekilde oturmasını sağlayarak göğsümüze yerleştirelim. Bebeğimizin başını bir elimizle destekleyebiliriz.
Ne Zaman Kullanılır? Reflü problemi olan bebeklerde ya da büyük bebeklerde tercih edilir.
İPUCU: Bebeğimizin çenesi memeye sıkıca dokunduğunda ve alt dudağı dışa dönük olduğunda doğru yerleşme sağlanmıştır diyebiliriz.
Anne Sütünü Arttırabilen Besinler (Bilimsel Kaynaklarla)
Anne sütünü artırmaya yardımcı olduğu düşünülen bazı faktörler, annenin genel sağlık durumu ve diyetine dayanır. Ancak bazı yaygın inanışlar, bilimsel kanıtlarla desteklenmeyebilir. İşte bilimsel dayanaklara dayanan bilgiler:
Sıvı Alımı ve Anne Sütü Üretimi
Yeterli sıvı alımı, annenin genel hidrasyon durumunu iyileştirir ve anne sağlığını destekler. Ancak, fazla sıvı alımının anne sütü üretimini doğrudan artırdığına dair güçlü bilimsel kanıtlar bulunmamaktadır.
Cochrane incelemesine göre, ekstra sıvı tüketiminin süt üretimini artırdığına dair kanıtlar sınırlıdır. Yapılan bir çalışmada, ekstra sıvının süt üretimine etkisi bulunamamıştır (Cochrane İncelemesi)
Emziren annelerin günlük sıvı ihtiyacı genellikle 2.5-3 litre arasında değişir. Su dışında şekersiz bitki çayları, ayran ya da komposto gibi içecekler tercih edilebilir.
Rezene ve Anne Sütü Üretimi
Rezene (Foeniculum vulgare), içerdiği anetol bileşiği sayesinde prolaktin hormonunun salınımını artırarak süt üretimini destekleyebilir. (Prolaktinin ne olduğuna ve emzirme sürecindeki önemine dair ayrı bir yazı hazırladık, arama kısmına Prolaktin yazarak ulaşabilirsiniz.) Geleneksel olarak anne sütünü artırmak için kullanılmıştır.
LactMed’e göre, rezene galaktagog olarak kullanıldığında bazı küçük çalışmalarda süt hacminde ve içeriğinde artış gözlemlenmiştir. Ancak bu sonuçların daha büyük ve kapsamlı çalışmalarda doğrulanması gerektiği belirtilmiştir (LactMed)
Günde 1-2 fincan rezene çayı tüketilebilir. Kullanımı genellikle 1-2 hafta ile sınırlandırılmalıdır. (Bizi ve bebeğimizi takip eden doktorumuzun görüşü bu sıklığın belirlenmesinde çok önemlidir.)
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Havuç, kereviz gibi Apiaceae familyasındaki bitkilere alerjisi olan kişiler rezene tüketiminde dikkatli olmalıdır.
- Bebeğinizde gaz, huzursuzluk gibi belirtiler fark ederseniz tüketimi durdurup doktorunuza danışabilirsiniz.
ÖNEMLİ NOT:
Anne sütü üretimini artırmaya yönelik bu öneriler, annenin genel sağlık durumuyla birlikte değerlendirilmelidir. Diyet ve takviyelerden önce bir sağlık profesyoneline danışmanız önemlidir.
