Bebeğimizin ilk 6 ayında anne sütü veya formül mama, tüm besin ihtiyaçlarını karşılamak için yeterlidir. Ancak, yaklaşık 6. aydan itibaren ek gıdaya geçiş süreci başlar. 6. aya yaklaşırken, bebeğimizin ek gıdaya hazır olup olmadığını anlamak için dikkat etmemiz gereken bazı işaretler vardır. İşte bu önemli döneme dair bilmeniz gerekenler:
Ek Gıdaya Geçişte Doğru Zamanlama Neden Önemlidir?
Bebeğimizin Fiziksel Gelişimi: Ek gıdaya erken başlamak, sindirim sistemi tam olarak olgunlaşmadığı için mide rahatsızlıklarına veya alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
Anne Sütü veya Formül Mamayı Önceliklendirme: İlk 6 ay boyunca anne sütü ya da formül mama, bebeğimizin bağışıklık sistemini güçlendiren ve büyümesini destekleyen temel besindir. Ek gıdaya erken başlamak, anne sütü veya formül mamanın daha az alınmasına sebep olabilir. Erkenden ek gıdanın çok, anne sütü veya formül mamanın olması gerekenden az tüketilmesi bebeğimizin gelişimini ve kilo alımını olumsuz etkileyebilir.
Ek Gıdaya 6. Aydan Önde Başlamanın Riskleri:
- Yutma refleksinin yeterince gelişmemiş olması,
- Beslenme sırasında boğulma riski,
- Bağırsakların ek gıdaları sindirme yeteneğinin henüz tam olmaması.
Cochrane tarafından yapılan bir derleme, ilk 6 ay boyunca yalnızca anne sütü ile beslenmenin bebeğin bağışıklık sistemi, büyüme ve genel sağlığı üzerindeki olumlu etkilerini vurgulamaktadır. Bu derleme, 6 aydan önce ek gıdaya geçişin sindirim sorunları, enfeksiyon riski ve bağışıklık sisteminde olumsuz etkilere neden olabileceğini göstermektedir (PMID: 22895934).
Ek Gıdaya Hazır Olma İşaretleri
Bebeğimizin ek gıdaya hazır olduğunu gösteren işaretler genellikle 6. aydan itibaren görülmeye başlar. Bu işaretler:
FİZİKSEL İŞARETLER
Baş ve Boyun Kontrolü: Bebeğimizin başını desteksiz bir şekilde dik tutabilmesi, bize sunduğumuz yiyeceğin boğazından doğru şekilde geçebileceğini gösterir. Bebeğimizin boynu önüne doğru sık düşüyorsa, ek gıdaya başlamak için biraz daha beklemek gerekebilir. Bekleme sürecinde bol bol tummy-time hareketi yaptırarak, boyun ve sırt kaslarını geliştirmesine yardımcı olabilir, bu sayede başını daha dik tutacağı şekilde oturmasına destek olabiliriz.
Minimum Destekle Oturabilme: Mama sandalyesine oturttuğumuzda yanlardan ve arkadan totosunu hafif şekilde minder veya yastıklarla desteklediğimizde bebeğimiz dik oturabiliyor mu? Otururken sağa veya sola eğimli şekilde mi oturuyor? Bebeğimizin otururken olabildiğince uzun süre, sırtı dik şekilde oturabilmesini isteriz. Zamanla minder ve yastık desteği kalkabilir. Fakat, başlangıçta minimum destekle sağa veya sola düşmeden kendi kendine oturabildiğini gözlemlememiz önemlidir. Bu yine ona sunduğumuz yiyeceğin, boğazından rahatça ilerlemesine destek olacak, bebeğimizin boğulma riskini azaltacaktır.
Yanlış Oturuş Örneği:
Doğru Oturuş Örneği:
DAVRANIŞSAL İŞARETLER
Nesneleri Tutup Ağıza Götürme: Bu hareketi oturarak rahatlıkla yapabiliyorsa, büyük ihtimalle mama sandalyesine oturduğunda sunacağımız gıdaları elleriyle tutarak ağzına götürecektir. Bu tutma becerisi ek gıdaya geçişte önemlidir. Çünkü: Bebeğimiz kendi kendine elleriyle tutup ağzına götürdüğü yiyecekleri yemeye çalışırken büyük ihtimalle daha az öğürecektir. Bu da onun sofrada daha rahat hissetmesine, sofraya ısınmasına, yiyecekleri keşfetmeye devam etme isteğinin sıcak kalmasına yardımcı olabilecektir.
Yiyeceklere İlgi: Bu birebir tek başına bir ek gıdaya hazırlık işareti olarak algılanmamalıdır. Özellikle yukarıdaki fiziksel işaretlerin yanında yiyeceklere ilgi gözlemliyorsak, elimizdeki yiyeceğe elleriyle uzanıyor ve yemek istiyorsa; ek gıdaya hazır demektense daha çok ek gıda almayı istiyor demek daha doğru olur. Çünkü bu şekilde yemeyi istemesi, bize mama sandalyesinde istekli şekilde oturup yemeyi keşfedeceğini gösterebilir.
Çiğneme Hareketini Gözlemek: Biz yemeğimizi yerken bizi dikkatle izlemenin yanında, kendi kendine çiğneme hareketleri yaparak bizi taklit etmeye çalışıyorsa; bu da ek gıda sürecine başladığında onun işini kolaylaştırabilir. Çiğneme hareketi yapması ya da yapmaya çalışması birebir ek gıdaya hazır olduğunun göstergesi değildir. Fakat, ilgisini anlamamızı sağlayan güzel bir işarettir.
Ek Gıdaya Hazırlıkta Dikkat Etmemiz Gerekenler
Ek gıdaya geçiş bir süreçtir. İlk günlerde bebeğimize az miktarda gıda sunarak sofraya alıştırmaya çalışabiliriz.
Ek gıdaya geçiş, anne sütünü veya formül mamayı bırakacağımız anlamına gelmez. Aklımızda olsun: Ek gıda, özellikle başlangıçta bebeğimizin beslenmesini tamamlayıcı bir rol oynar.
Bebeğimizin ek gıdaya hazır olup olmadığını anlamak için fiziksel ve davranışsal işaretlere dikkat etmek çok önemlidir. Her bebek farklıdır ve hazır olma süreci değişkenlik gösterebilir. Genellikle 6. ay ek gıdaya başlangıç için uygun zaman olarak kabul edilir. Çünkü özellikle doğru oturuş ve başı dik tutma bebeklerde bu dönemde gözlenir. Fakat 1-2 hafta daha erken ya da daha geç ek gıdaya başlaması doktorunun kontrolünde elbette olabilir. Ek gıdaya geçiş süreciyle ilgili herhangi bir endişeniz varsa, bebeğinizi takip eden çocuk doktoruna danışmaktan çekinmeyin.
